Rug Pull คืออะไร?

คำว่า Rug Pull คือ คำสแลงของนักต้มตุ๋นในวงการคริปโตซึ่งอาจแปลตรงตัวได้ว่าเป็นการ “ดึงพรม” ออกจากใครบางคนโดยเอาที่รองรับหรือพรมไปโดยไม่มีใครคาดคิด คำ ๆ นี้จัดเป็นวลีการหลอกลวงด้วยสกุลเงินดิจิตอลที่นักพัฒนานิรนามจะดึงดูดนักลงทุนและถอนตัวก่อนที่โปรเจ็คจะเสร็จสมบูรณ์จึงทำให้สินทรัพย์ของผู้ซื้อไร้ค่า ดังนั้นคำนี้น่ากลัวมากเพียงใดและควรระวังตัวอย่างไรมาอ่านต่อได้ในบทความนี้กันได้เลย

Rug Pull คือ การหลอกลวงจากนักพัฒนาโปรเจ็คที่จะดำเนินการด้วยการฉ้อโกงด้วยวิธีการหลัก ๆ คือการเปิดตัวและเผยแพร่โปรเจ็คสกุลเงินดิจิตอลเพื่อดึงดูดการลงทุน จากนั้นจู่ ๆ ก็ละทิ้งโปรเจ็คนั้นไปซะเลยและก็หายไปพร้อมกับเงินทุนทั้งหมด ด้วยวิธีนี้จึงทำให้ผู้ถือครองสินทรัพย์ในโปรเจ็คนั้นกลายเป็นไร้ค่า

รูปแบบการดึงพรม หรือ Rug Pull  นี้ไม่ได้มีลักษณะเฉพาะสำหรับวงการคริปโตเท่านั้น แต่ในตอนนี้ได้กลายเป็นเรื่องปกติในแพลตฟอร์มการเงินแบบกระจายอำนาจ (DeFi) ไปแล้ว เนื่องจากมีการเปิดตัวโปรเจ็คใหม่อย่างแพร่หลาย เหตุผลที่ทำให้เกิดการดึงพรมนี้ขึ้นก็เพราะว่าจากนักลงทุนหน้าใหม่ยังขาดความรู้อยู่มากผนวกกับการทำธุรกรรมบล็อคเชนนั้นรวดเร็วและไม่สามารถย้อนกลับได้เมื่อการทำธุรกรรมเสร็จสิ้น

ยิ่งไปกว่านั้นการดึงพรมนั้นมีการดำเนินการค่อนข้างง่าย เนื่องจากโปรเจ็คของสกุลเงินดิจิทัลจำนวนมากดำเนินการโดยนักพัฒนาที่ไม่เปิดเผยตัวตน ดังนั้นทุกคนจึงสามารถสร้างโทเค็น DeFi ใหม่ จากนั้นแสดงรายการบนแพลตฟอร์มการแลกเปลี่ยนแบบกระจายอำนาจ (DEX) และสร้างกลุ่มสภาพคล่องที่มีการยืนยันตัวตนเพียงเล็กน้อยหรืออาจไม่มีเลยก็ได้

การถูก rug pull หมายความว่าอย่างไร

วิธีการดึงพรมนี้มักจะกำหนดเป้าหมายไปที่ "นักลงทุน" ที่แสวงหาความร่ำรวยอย่างรวดเร็วจากนั้น นักพัฒนาเหล่านี้จะแสดงรายการโทเค็นของตนและสร้างกลุ่มบนการแลกเปลี่ยนแบบกระจายอำนาจ เช่น Uniswap หรือ Pancakeswap ซึ่งอนุญาตให้ใครก็ตามสามารถทำได้ และเมื่อนักลงทุนที่ไม่สงสัยเกิดการแลกเปลี่ยน ETH ของตนเป็นโทเค็นที่ระบุไว้ ผู้สร้างโปรเจ็คก็จะถอนทุกอย่างออกจากกลุ่มสภาพคล่อง ส่งผลให้ราคาของเหรียญเป็นศูนย์ 

วิธีการของผู้สร้างเหรียญอาจสร้างกระแสชั่วคราวบน Telegram, Twitter และแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียต่าง ๆ และเริ่มอัดฉีดสภาพคล่องจำนวนมากลงในแหล่งโฆษณาตามสื่อเพื่อปลูกฝังความเชื่อมั่นของนักลงทุน เมื่อกระบวนการต่าง ๆ สิ้นสุดแล้วการดึงพรมอาจเกิดขึ้นไม่นานหลังจากเปิดตัวโครงการ หรืออาจหมดไปในระยะเวลานานขึ้นก็ได้

Rug pull เกิดขึ้นจากอะไร

การหลอกลวงแบบ rug pull ไม่ใช่สิ่งที่พึ่งเกิดขึ้นเท่านั้นแต่เป็นส่วนหนึ่งของแผนการลงทุนที่มีมายาวนานแล้ว เพราะโดยทั่วไปแล้วโปรเจ็คสกุลเงินดิจิทัลมักใช้ "สัญญาอัจฉริยะ" ซึ่งเป็นข้อตกลงที่ควบคุมโดยซอฟต์แวร์คอมพิวเตอร์ ไม่ใช่ระบบกฎหมาย สิ่งที่น่าสังเกตคือการตั้งค่านี้เป็นประโยชน์ต่อผู้ใช้งานได้อย่างมากหากมีจุดประสงค์เพื่อลดต้นทุนการทำธุรกรรม แต่ก็อาจทำให้สามารถติดตามหรือกู้คืนเงินทุนคืนได้ยาก

ดังนั้น ด้วยกระบวนการตั้งค่าแบบสัญญาอัจฉริยะบวกกับการโฆษณาชวนเชื่อเกี่ยวกับโปรเจ็คใหม่ที่ให้ผลตอบแทนมหาศาลและการไม่เปิดเผยตัวตนของโลกคริปโตก็สามารถส่งผลให้นักพัฒนาใช้ประโยชน์จากนักลงทุนผ่านการหลอกลวงแบบ rug pull นี้ได้ง่าย ๆ 

ความแตกต่างระหว่าง Hard pulls vs Soft pulls

คำว่า rug pull ยังมีสองรูปแบบได้แก่ แบบแข็งหรือ Hard pulls  เป็นการขโมยโค้ดมัลแวร์และการขโมยสภาพคล่อง ในขณะที่แบบอ่อนหรือ Soft pulls หมายถึงการทิ้งสินทรัพย์ทั้งหมด

• Hard pulls: เกิดขึ้นเมื่อนักพัฒนาเขียนโค้ดแบ็คดอร์มัลแวร์ลงในโทเค็นของตน สำหรับแบ็คดอร์มัลแวร์คือช่องโหว่ที่ซ่อนอยู่ซึ่งได้รับการเข้ารหัสลงในสัญญาอัจฉริยะของโปรเจ็คโดยนักพัฒนา เจตนาที่จะกระทำการฉ้อโกงนั้นชัดเจนตั้งแต่เริ่มต้น นอกจากนี้การขโมยสภาพคล่องก็ถือเป็น Hard pulls เช่นกัน

  
  

• Soft pulls: เมื่อผู้ก่อตั้งพยายามสร้างโปรเจ็กต์อย่างไม่ถูกต้องเพื่อเพิ่มมูลค่าให้สูงขึ้น จากนั้นจึงปิดตัวลงและรับเงินทุนที่สามารถเกิดขึ้นได้ทีละน้อยในระยะเวลาอันยาวนาน แม้ว่าการละทิ้งโปรเจ็คนี้จะผิดจรรยาบรรณ แต่ก็อาจไม่หนักเท่ากับ Hard pulls

Rug Pull ในสกุลเงินดิจิทัลมี 3 ประเภทหลัก ได้แก่  การขโมยสภาพคล่อง การจำกัดคำสั่งขาย และการทุ่มตลาดโดยอธิบายได้ดังต่อไปนี้

1.การขโมยสภาพคล่อง

เกิดขึ้นเมื่อผู้สร้างโทเค็นถอนเหรียญทั้งหมดออกจากกลุ่มสภาพคล่อง การทำเช่นนี้จะลบมูลค่าทั้งหมดที่นักลงทุนใส่เข้าไปในสกุลเงินและส่งผลให้ราคาลดลงเหลือศูนย์

2.การจำกัดคำสั่งขาย 

เป็นวิธีการสำหรับนักพัฒนาที่ละเอียดอ่อนและถือเป็นวิธีการที่อันตรายในการฉ้อโกงนักลงทุน นักพัฒนาซอฟต์แวร์จะเขียนโค้ดโทเค็นเพื่อให้เป็นฝ่ายเดียวที่สามารถขายโทเค็นได้ และการหลอกลวงด้วย Squid Token จัดเป็นตัวอย่างของการดึงพรมประเภทนี้

3.การทุ่มตลาด 

เกิดขึ้นเมื่อนักพัฒนาขายโทเค็นจำนวนมากของตนเองออกไปอย่างรวดเร็ว การทำเช่นนี้จะทำให้ราคาของเหรียญลดลง และทำให้นักลงทุนที่เหลือถือโทเค็นที่ไร้ค่า สำหรับ“การทุ่มตลาด” มักเกิดขึ้นหลังจากการโปรโมตอย่างหนักบนแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย การเพิ่มขึ้นและการขายที่เกิดขึ้นนั้นเรียกว่า Pump-and-Dump Scheme

คำว่า Rug Pull อาจไม่ได้ผิดกฎหมายเสมอไป แต่ถือว่าเป็นวิธีการที่ผิดจริยธรรมมากกว่า กล่าวอีกนัยหนึ่งเราอาจแยกได้ว่า Hard pulls เป็นสิ่งผิดกฎหมาย แต่ Soft pulls นั้นผิดจรรยาบรรณ แต่ก็ไม่ได้ผิดกฎหมายเสมอไป ตัวอย่างเช่น หากโครงการคริปโตสัญญาว่าจะบริจาคเงินแต่เลือกที่จะเก็บเงินไว้แทน นั่นถือว่าผิดจริยธรรมแต่ไม่ผิดกฎหมายแต่ไม่ว่าจะเป็นการฉ้อโกงด้วยวิธีใดก็ตามทั้งสองวิธีก็ล้วนติดตามและค้นหาตัวกลางมาดำเนินคดีได้ยาก

หนึ่งในตัวอย่างของการล่มสลายของตลาดแลกเปลี่ยนสกุลเงินดิจิตอลของตุรกี Thodex เป็นตัวอย่างที่สำคัญของ Rug Pull ในตลาดคริปโต เหตุการณ์นี้เป็นการขโมยเงิน 2 พันล้านดอลลาร์ถือเป็นหนึ่งในการขโมยคริปโตครั้งใหญ่ที่สุดในปี 2021 และยังเป็นหนึ่งในการหลอกลวงทางการเงินแบบรวมศูนย์ (CeFi) ที่ใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์อีกด้วย แม้ว่าในท้ายที่สุดแล้วตำรวจตุรกีจะจับกุมคนร้ายในระหว่างการสืบสวนการหลอกลวงครั้งใหญ่นี้ได้ 62 คน แต่ก็ยังไม่ทราบที่อยู่ของผู้ถูกกล่าวหาว่ากระทำความผิด

ตัวอย่างล่าสุดอื่น ๆ ของโปรโตคอลที่ได้รับผลกระทบจากการดึงพรมเช่น

OneCoin

โครงการ Ponzi สกุลเงินดิจิทัล OneCoin ที่ใหญ่ที่สุด ระดมเงินได้ 4 พันล้านดอลลาร์และฉ้อโกงผู้คนหลายพันล้านดอลลาร์โดยให้คำมั่นว่านักลงทุนจะได้รับผลตอบแทนจากการลงทุนในสกุลเงินดิจิทัลและเสนอให้บริษัทเป็นธุรกิจที่ถูกกฎหมาย

Ruja Ignatova ผู้ก่อตั้ง OneCoin ในบัลแกเรีย หายตัวไปในเดือนตุลาคม 2017 อย่างไร้ร่องรอย และเป็นที่ต้องการของทางการสหรัฐฯ ในข้อหาฉ้อโกงและการสมรู้ร่วมคิด ปัจจุบันเธอเป็นผู้หญิงเพียงคนเดียวในรายชื่อ 10 บุคคลที่ต้องการตัวมากที่สุดของ FBI และเป็นหนึ่งในผู้หญิง 11 คนที่เคยปรากฏตัวในรายการดังกล่าว หากถูกตัดสินว่ามีความผิด เธออาจถูกจำคุกสูงสุดสองทศวรรษ หลังจากที่ Ruja Ignatova หายตัวไป พี่ชายของเธอ Konstantin Ignatov ก็เข้ามาควบคุมแต่ถูกจับกุมในปี 2019 และในที่สุดก็รับสารภาพในข้อหาฉ้อโกงและฟอกเงิน

AnubisDAO

โครงการเหรียญสุนัขนี้ระดมทุนได้ 60 ล้านดอลลาร์ใน ETH (13,597 ETH) จากนักลงทุนเพื่อแลกกับโทเค็น ANKH ดั้งเดิม ในโปรเจ็คเพียงไม่ถึง 24 ชั่วโมง เงินทุนและเงินทุนในกลุ่มการลงทุนก็ถูกส่งไปยังที่อยู่อื่นและไม่เคยได้รับคืน

สำหรับโปรเจ็ค AnubisDAO โฆษณาตัวเองว่าเป็นส่วนหนึ่งของ OlympusDAO ซึ่งเป็นสกุลเงินสำรองแบบกระจายอำนาจที่ได้รับการสนับสนุนจากการขายพันธบัตรและผู้ให้บริการสภาพคล่อง ในช่วงเวลาของการเปิดตัว ทีมงานเริ่มต้นด้วยเซิร์ฟเวอร์ที่ไม่ลงรอยกันและบัญชี Twitter ที่ไม่ได้ใช้งานในขณะนี้ แต่ไม่มีเว็บไซต์หรือเอกสารทางเทคนิค และผู้พัฒนาก็ยังใช้นามแฝง

Squid Games 

เหรียญนี้มีชื่อว่า Squid Game มาจากซีรีส์ Netflix แต่ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกันแต่อย่างใด ทีมที่อยู่เบื้องหลังเหรียญ Squid Games ได้ออกโทเค็นและถือครองอุปทานส่วนใหญ่ สิ่งนี้ทำให้นักพัฒนาสามารถโอนมูลค่าของเหรียญ Squid Games ไปเป็นโทเค็น BNB จากที่ขโมยไปได้ วิธีการโจรกรรมนั้นเปิดเผยต่อสาธารณะโดยที่นักต้มตุ๋นใช้บริการมิกซ์แอนด์โรลเพื่อขนเงินกว่า 3 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ จาก Tornado Cash เพื่อพยายามปิดบังเส้นทางการเงิน

มีสัญญาณที่ชัดเจนที่นักลงทุนควรระวังเพื่อปกป้องตนเองจากการ Rug Pull ต่อไปนี้เป็นสัญญาณที่ควรระวังก่อนลงทุน

นักพัฒนาที่ไม่แสดงตัวตนหรือไม่ระบุชื่อ

นักลงทุนควรคำนึงถึงความน่าเชื่อถือของผู้ที่อยู่เบื้องหลังโปรเจ็คคริปโตใหม่ ๆ โดยตรวจสอบจากรายการต่อไปนี้ 

• นักพัฒนาและผู้สนับสนุนเป็นที่รู้จักและมีชื่อเสียงในชุมชนคริปโตหรือไม่? 

• ประวัติความเป็นมาของทีมพัฒนาคืออะไร?

ช่องทางติดต่อผ่านสื่อโซเชียลมีเดียที่มี

จากนั้นลองตรวจสอบยบัญชีและโปรไฟล์ในโซเชียลมีเดียอย่างถี่ถ้วนและให้แน่ใจว่าเป็นโปรไฟล์จริงเพราะสิ่งเหล่านั้นสามารถปลอมแปลงได้ง่าย ผู้พัฒนาโครงการที่ไม่เปิดเผยตัวตนอาจเป็นสัญญาณอันตราย แม้ว่าจะเป็นเรื่องจริงที่สกุลเงินดิจิทัลดั้งเดิมและใหญ่ที่สุดในโลกได้รับการพัฒนาโดย Satoshi Nakamoto ซึ่งยังคงไม่เปิดเผยตัวตนมาจนถึงทุกวันนี้

ไม่มีการล็อคสภาพคล่อง

ตรวจสอบว่าสกุลเงินนั้นถูกล็อคสภาพคล่องหรือไม่ เพราะหากไม่มีการล็อคสภาพคล่องในการจัดหาโทเค็นก็ไม่มีอะไรหยุดผู้สร้างโครงการจากการดำเนินการกับสภาพคล่องทั้งหมด นักลงทุนควรตรวจสอบเปอร์เซ็นต์ของแหล่งรวมสภาพคล่องที่ถูกล็อคไว้ โดยการล็อคจะมีประโยชน์ตามสัดส่วนของปริมาณสภาพคล่องที่ล็อคไว้เท่านั้น รู้จักกันในชื่อ Total ValueLocked (TVL) ตัวเลขนี้ควรอยู่ระหว่าง 80% ถึง 100%

ข้อจำกัดในคำสั่งขาย

ผู้ไม่ประสงค์ดีสามารถเขียนโค้ดโทเค็นเพื่อจำกัดการขายของนักลงทุนบางรายได้ สำหรับข้อจำกัดในการขายเหล่านี้เป็นสัญญาณบ่งบอกถึงโปรเจ็คที่หลอกลวง วิธีหนึ่งในการทดสอบนี้คือการซื้อเหรียญใหม่จำนวนเล็กน้อยแล้วพยายามขายทันที หากมีปัญหาในการทำธุรกรรมในสิ่งที่เพิ่งซื้อมา โปรเจ็คนี้มีแนวโน้มที่จะเป็นการหลอกลวงได้เช่นกัน

ตรวจสอบเอกสารไวท์เปเปอร์ 

ภายในเอกสารนี้จะมีคำอธิบายที่จำเป็นทั้งหมด รวมถึงวิธีการดำเนินการของโปรเจ็ค ดังนั้นหากต้องการทราบรายละเอียดทั้งหมดของโปรเจ็คควรศึกษาเอกสารไวท์เปเปอร์ก่อนลงทุน

Rug Pull คือ หนึ่งในวิธีการฉ้อโกงในรูปแบบไซเบอร์ด้วยการโฆษณาความน่าเชื่อถือของนักพัฒนาโปรเจ็คจนทำให้นักลงทุนรู้สึกถึงความน่าเชื่อถือและลงเงินทุนเข้าไปจำนวนมาก จากนั้นนักพัฒนาจะทำการถอนเงินทุนด้วยลักษณะต่าง ๆ จนทำให้สินทรัพย์ที่นักลงทุนมีอยู่ไร้ค่าโดยไม่รู้ตัว เหตุผลง่าย ๆ ที่ทำให้การฉ้อโกงลักษณะนี้ทำได้ยากนั้นเนื่องด้วยลักษณะการกระจายอำนาจของบล็อกเชนและโปรเจ็คคริปโตที่เอื้ออำนวยต่อการดำเนินการและหากต้องการหาคนกลางทำผิดก็อาจหากได้ยากเช่นกัน

สุดท้ายแล้วเพื่อป้องกันการ Rug Pull นักลงทุนจะต้องตรวจสอบสถานะของโปรเจ็ค เบื้องหลังของทีมนักพัฒนา คุณสมบัติของโทเค็น การจัดจำหน่าย สภาพคล่อง และหลีกเลี่ยงโปรเจ็คที่ดูดีเกินจริงก่อนตัดสินใจลงทุน