ฟองสบู่แตก คือ อะไร: รู้ทันสถานการณ์และวิธีรับมือ

เมื่อนักลงทุนได้ยินคำว่าฟองสบู่แตกก็แทบจะทำให้ชวนขนหัวลุกเลยทีเดียว แนวคิดนี้ทำให้เราหวนนึกถึงวิกฤตการณ์ทางการเงิน ภาวะเศรษฐกิจตกต่ำฉับพลัน และการสูญเสียครั้งใหญ่ เพราะเป็นวัฏจักรเศรษฐกิจที่มีลักษณะเฉพาะคือมูลค่าตลาดพุ่งสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะในราคาของสินทรัพย์ การที่ภาวะเงินเฟ้อที่รวดเร็วนี้ตามมาด้วยมูลค่าที่ลดลงอย่างรวดเร็วหรือการหดตัว ซึ่งเราเรียกว่าภาวะฟองสบู่แตก

ในภาวะฟองสบู่แตกเกิดขึ้นเมื่อราคาของสินทรัพย์เพื่อการลงทุน เช่น อสังหาริมทรัพย์ หุ้น หรือคริปโตที่พุ่งสูงเกินมูลค่าที่แท้จริงของสินทรัพย์ โดยทั่วไปปล้วเงินเฟ้อมักเกิดจากการเก็งกำไร ความมั่นใจเกินควรของนักลงทุน และความรู้สึกทั่วไปว่าราคาของสินทรัพย์จะสูงขึ้นได้เท่านั้น อย่างไรก็ตาม เมื่อราคาพุ่งสูงไปก็จะถึงจุดเปลี่ยน ความเป็นจริงก็ปรากฏขึ้น และฟองสบู่ก็แตกในที่สุดและส่งผลให้ราคาสินทรัพย์ลดลงอย่างรวดเร็วและมักจะเกิดเหตุการณ์ที่ไม่คาดฝันขึ้น

โดยทั่วไปแล้วนักลงทุนมักจะไม่ทันตั้งตัวว่าราคาสินทรัพย์จะร่วงลงอย่างรวดเร็วเพียงใด เหมือนกับลูกโป่งที่พองตัวเกิน ฟองสบู่ที่ยุบตัวลงอย่างกะทันหันทำให้ผู้ลงทุนจำนวนมากสูญเสียเงินจำนวนมาก ภาวะนี้เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นซ้ำแล้วซ้ำเล่าตลอดประวัติศาสตร์ และผลที่ตามมาอาจร้ายแรง

ตัวอย่างเหตุการณ์ฟองสบู่แตก

เพื่อทำความเข้าใจผลกระทบของฟองสบู่แตก เราสามารถดูตัวอย่างทางประวัติศาสตร์ในเหตุการณ์ฟองสบู่แตก เช่น ฟองสบู่ด้านอสังหาริมทรัพย์ในสหรัฐอเมริกา ซึ่งนำไปสู่วิกฤตซับไพรม์ในปี 2551 ที่โด่งดัง วิกฤตนี้เริ่มต้นจากการเพิ่มขึ้นของสินเชื่อที่อยู่อาศัยที่ได้รับอนุมัติภายใต้เกณฑ์ที่ผ่อนปรน ทำให้หลายคนสามารถกู้เงินเพื่อซื้อบ้านที่ไม่สามารถจ่ายได้ ผู้กู้จำนวนมากเหล่านี้ไม่ได้ซื้อบ้านเพื่อใช้ส่วนตัว แต่เป็นการลงทุนเพื่อเก็งกำไร

ในเวลาเดียวกัน ตราสารทางการเงินที่ผูกกับสินเชื่อที่อยู่อาศัยเหล่านี้ก็ได้รับความนิยม ส่งผลให้ตลาดอสังหาริมทรัพย์เติบโตเร็วขึ้น เมื่อราคาบ้านพุ่งสูงขึ้น มูลค่าที่รับรู้ของสินเชื่อเหล่านี้ก็พุ่งสูงขึ้นตามไปด้วย อย่างไรก็ตาม เมื่อผู้กู้เริ่มผิดนัดชำระเงินกู้ ระบบทั้งหมดก็ล่มสลาย ฟองสบู่ด้านอสังหาริมทรัพย์แตก ก่อให้เกิดเอฟเฟกต์แบบโดมิโนที่นำไปสู่วิกฤตการเงินโลก หนี้เสียที่คาดว่าจะเกิดขึ้นจากสถาบันการเงินทั่วโลกสูงถึง 15,000 ล้านดอลลาร์

ฟองสบู่อสังหาริมทรัพย์ในสหรัฐฯ ในปี 2551 เป็นเครื่องเตือนใจถึงอันตรายของการลงทุนเก็งกำไร สินเชื่อที่อยู่อาศัยถูกอนุมัติให้กับบุคคลที่ไม่มีความสามารถในการชำระหนี้หรือไม่มีเลย เหตุการณ์นี้ส่งผลให้ตลาดที่อยู่อาศัยเกิดความปั่นป่วน สถาบันการเงินสร้างอนุพันธ์ที่ซับซ้อนซึ่งผูกกับสินเชื่อเหล่านี้ ทำให้ผู้ลงทุนเก็งกำไรจากราคาบ้านได้ง่ายขึ้น

สำหรับวิกฤตต้มยำกุ้งในปี 2540 ซึ่งส่งผลกระทบต่อประเทศไทย ในช่วงเวลาดังกล่าว อัตราดอกเบี้ยเงินฝากและเงินกู้ในประเทศสูงอย่างผิดปกติ แม้จะมีต้นทุนการกู้ยืมสูง แต่ตลาดอสังหาริมทรัพย์กลับเฟื่องฟู นักลงทุนมองเห็นโอกาสในการทำกำไรอย่างรวดเร็ว และเงินทุนจากต่างประเทศก็หลั่งไหลเข้ามาเพื่อใช้ประโยชน์จากตลาดที่เติบโต

ผลลัพธ์ก็คือฟองสบู่ในภาคอสังหาริมทรัพย์ที่ทำให้มูลค่าอสังหาริมทรัพย์พุ่งสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว ในวันที่ 2 กรกฎาคม 2540 ค่าเงินบาทของไทยถูกปรับลดค่าลง ทำให้หนี้ที่เป็นสกุลเงินต่างประเทศพุ่งสูงขึ้นอย่างมาก เมื่อตลาดอสังหาริมทรัพย์มีเลเวอเรจสูงเกินไปอย่างกะทันหัน ฟองสบู่ก็แตก ส่งผลให้มูลค่าอสังหาริมทรัพย์ลดลงอย่างรวดเร็ว นักลงทุนที่กู้ยืมเงินมาเป็นจำนวนมากไม่สามารถชำระหนี้คืนได้ ส่งผลให้เกิดการผิดนัดชำระหนี้และเศรษฐกิจของประเทศไทยตกต่ำอย่างรุนแรง

วิกฤตต้มยำกุ้งในประเทศไทยในปี 2540 ถูกกระตุ้นด้วยการลงทุนอสังหาริมทรัพย์เก็งกำไร บทเรียนจากวิกฤตการณ์นี้คือ การกู้ยืมเพื่อลงทุนในสินทรัพย์ระยะยาว เช่น อสังหาริมทรัพย์ โดยใช้สินเชื่อระยะสั้นเป็นสูตรสำหรับหายนะ เมื่อฟองสบู่แตก หนี้สินจะกลายเป็นภาระที่จัดการไม่ได้ และนักลงทุนก็เหลือเพียงสินทรัพย์ที่ขายไม่ได้

ฟองสบู่สินทรัพย์มีจำนวนมากมายมหาศาล มาดูกันว่าประเภทของฟองสบู่สินทรัพย์หลักๆมีอะไรบ้าง

ฟองสบู่ในตลาดหุ้น

เกิดขึ้นเมื่อราคาหุ้นพุ่งสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว เกินกว่ามูลค่าที่แท้จริงของบริษัท ซึ่งโดยปกติจะวัดจากปัจจัยต่างๆ เช่น รายได้ สินทรัพย์ และผลการดำเนินงานโดยรวมของธุรกิจ ฟองสบู่เหล่านี้อาจส่งผลกระทบไม่เพียงแค่หุ้นแต่ละตัวเท่านั้น แต่ยังรวมถึงตลาดหุ้นทั้งหมด กองทุนซื้อขายแลกเปลี่ยน (ETF) หรือภาคส่วนเฉพาะ

ฟองสบู่ในตลาดสินทรัพย์

ขยายวงกว้างเกินกว่าหุ้น โดยส่งผลกระทบต่อภาคส่วนอื่นๆ ของเศรษฐกิจ อสังหาริมทรัพย์เป็นตัวอย่างสำคัญของฟองสบู่ในตลาดสินทรัพย์ ซึ่งราคาที่อยู่อาศัยพุ่งสูงเกินระดับที่เหมาะสม สกุลเงินต่างๆ ยังสามารถก่อตัวเป็นฟองสบู่ได้ ไม่ว่าจะเป็นสกุลเงินดั้งเดิมอย่างดอลลาร์สหรัฐหรือยูโร หรือสกุลเงินดิจิทัลอย่างบิตคอยน์หรือไลท์คอยน์ เมื่อราคาสินทรัพย์เหล่านี้พุ่งสูงขึ้นจนไม่สามารถดำรงอยู่ได้ ราคาก็อาจตกลงอย่างรวดเร็วจนแตก

ฟองสบู่สินเชื่อ

เกิดขึ้นเมื่อสินเชื่อของผู้บริโภคหรือธุรกิจขยายตัวอย่างรวดเร็วและสำคัญ โดยมีตราสารหนี้และการให้กู้ยืมเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ในฟองสบู่เหล่านี้ การกู้ยืมมากเกินไปสร้างสถานการณ์ที่เปราะบาง ซึ่งภาวะเศรษฐกิจตกต่ำใดๆ ก็สามารถกระตุ้นให้เกิดการผิดนัดชำระหนี้จำนวนมากและความไม่มั่นคงทางการเงินได้

ฟองสบู่สินค้าโภคภัณฑ์

เกิดขึ้นเมื่อราคาทรัพยากรทางกายภาพและวัสดุ เช่น ทองคำ น้ำมัน โลหะอุตสาหกรรม หรือผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร พุ่งสูงขึ้นอย่างควบคุมไม่ได้ ความต้องการสินค้าโภคภัณฑ์ที่มีการซื้อขายกันอย่างหนัก เหล่านี้มักจะผลักดันให้ราคาสูงเกินกว่าระดับที่ยั่งยืนได้ ในที่สุดก็นำไปสู่การล่มสลายเมื่ออุปทานเพิ่มขึ้นหรืออุปสงค์ลดลง

ฟองสบู่ในสินทรัพย์มักจะเริ่มต้นจากปัจจัยทางเศรษฐกิจที่ดี แต่สามารถทวีความรุนแรงขึ้นได้เมื่อราคาแยกออกจากมูลค่าที่แท้จริง อัตราดอกเบี้ยที่ต่ำกระตุ้นให้เกิดการกู้ยืมเพื่อใช้จ่ายและลงทุน ในขณะที่สภาพเศรษฐกิจที่เอื้ออำนวยดึงดูดการลงทุนจากต่างประเทศ ทำให้ราคาสินทรัพย์สูงขึ้น

นอกจากนี้ การเปิดตัวผลิตภัณฑ์หรือเทคโนโลยีใหม่ๆ สามารถกระตุ้นความต้องการของนักลงทุนที่ส่งผลให้ราคาสูงขึ้น การขาดแคลนสินทรัพย์ โดยเฉพาะในภาคส่วนต่างๆ เช่น อสังหาริมทรัพย์หรือสินค้าโภคภัณฑ์ ทำให้ราคาพุ่งสูงขึ้น

ปัจจัยเหล่านี้สามารถกลายเป็นฟองสบู่ได้ เมื่อนักลงทุนเห็นการเติบโตอย่างรวดเร็วของราคา จึงรีบแห่เข้ามาเพื่อใช้ประโยชน์จากมูลค่าที่เพิ่มขึ้น การเก็งกำไรและการลงทุนตามโอกาสทำให้ราคาสูงเกินมูลค่าที่แท้จริงของสินทรัพย์ ทำให้เกิดฟองสบู่ที่เติบโตอย่างไม่สมส่วน ภาวะเงินเฟ้อนี้เกิดขึ้นเนื่องจากราคาไม่ได้ถูกขับเคลื่อนโดยปัจจัยพื้นฐาน แต่ถูกขับเคลื่อนโดยการกระทำของนักเก็งกำไรที่หวังผลกำไรในระยะสั้น

พฤติกรรมที่ดูเกินจริงที่กระตุ้นให้เกิดการพุ่งสูงขึ้นนี้มักเกิดจากอคติทางการเงิน ความคิดแบบหมู่คณะทำให้บุคคลเดินตามผู้อื่นเข้าสู่ตลาดโดยไม่เข้าใจการลงทุนอย่างถ่องแท้ การคิดในระยะสั้นจะเน้นที่ผลตอบแทนทันที โดยนักลงทุนเชื่อว่าพวกเขาสามารถออกจากตลาดได้ก่อนที่ตลาดจะเกิดการล่มสลาย ความขัดแย้งทางความคิด ซึ่งผู้คนจะเพิกเฉยต่อสัญญาณเตือนและยอมรับเฉพาะข้อมูลที่ยืนยันความเชื่อของตนเท่านั้น ยิ่งทำให้ฟองสบู่ขยายตัวมากขึ้น ปัจจัยทางจิตวิทยาเหล่านี้สร้างวัฏจักรที่ไม่ยั่งยืน ซึ่งท้ายที่สุดจะสิ้นสุดลงด้วยการปรับฐานตลาดอย่างกะทันหันเมื่อฟองสบู่แตก

1. การเคลื่อนย้าย: ขั้นตอนแรกเกิดขึ้นเมื่อมีสิ่งใหม่และน่าตื่นเต้นเข้ามาในตลาด ซึ่งอาจเป็นเทคโนโลยีที่ก้าวล้ำ อัตราดอกเบี้ยที่ต่ำเป็นประวัติการณ์ หรืออุตสาหกรรมใหม่ที่นักลงทุนเชื่อว่าจะเปลี่ยนแปลงเศรษฐกิจได้ ตัวอย่างเช่น อินเทอร์เน็ตในช่วงฟองสบู่ดอทคอม หรือที่เรียกว่า อินเทอร์เน็ตในช่วงฟองสบู่ดอทคอม

2. ช่วงขาขึ้น: เมื่อโอกาสในการลงทุนใหม่ได้รับความสนใจ นักลงทุนต่างพากันแห่เข้ามาเพราะกลัวว่าจะพลาดโอกาสครั้งหนึ่งในชีวิตการไหลเข้าของเงินทุนดังกล่าวยิ่งทำให้ราคาสูงขึ้น ส่งผลให้เกิดวงจรป้อนกลับเชิงบวก

3. ความรู้สึกตื่นเต้น: ในระยะนี้ นักลงทุนเริ่มมองโลกในแง่ดีเกินเหตุ พวกเขาเชื่อว่าราคาของสินทรัพย์จะยังคงเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ส่งผลให้มีการลงทุนและการเก็งกำไรเพิ่มมากขึ้น ราคาจะแตะระดับที่ไม่ยั่งยืน แต่ผู้ลงทุนยังคงมีความมั่นใจ

4. การขายทำกำไร: ในที่สุด ผู้ลงทุนบางส่วนก็ตระหนักว่าราคาของสินทรัพย์นั้นพุ่งสูงขึ้น และเริ่มขายสินทรัพย์ที่ถืออยู่เพื่อล็อกกำไรไว้ ซึ่งนำไปสู่สัญญาณแรกของความผันผวนของราคา

5. ความตื่นตระหนก: เมื่อนักลงทุนจำนวนมากขึ้นตระหนักว่าฟองสบู่กำลังแตก คลื่นแห่งการขายอย่างตื่นตระหนกก็เกิดขึ้น ทุกคนพยายามที่จะขายสินทรัพย์ของตนในทันที ส่งผลให้ราคาสินทรัพย์ลดลงอย่างรวดเร็วและรุนแรง ฟองสบู่แตกอย่างเป็นทางการแล้ว

นอกจากการรับรู้ภาวะฟองสบู่แล้ว นักลงทุนสามารถทำอะไรได้บ้างเพื่อปกป้องตัวเองเมื่อฟองสบู่กำลังจะแตกมาดูกันได้เลย

• ทบทวนวัตถุประสงค์ในการลงทุน: ก่อนทำการลงทุนใดๆ สิ่งสำคัญคือต้องทบทวนวัตถุประสงค์ของคุณ คุณลงทุนเพราะกลัวจะพลาดโอกาส หรือไม่ คุณกำลังไล่ตามผลตอบแทนที่รวดเร็วโดยไม่เข้าใจสินทรัพย์อย่างถ่องแท้หรือไม่ หากเป็นเช่นนั้น คุณอาจมีส่วนสนับสนุนให้เกิดฟองสบู่

  
  

• กระจายการลงทุนของคุณ: วิธีที่ดีที่สุดวิธีหนึ่งในการปกป้องตัวเองจากการแตกของฟองสบู่คือการกระจายพอร์ตโฟลิโอของคุณ วิธีนี้จะช่วยลดความเสี่ยงจากสินทรัพย์ประเภทใดประเภทหนึ่ง ซึ่งช่วยลดการสูญเสียเมื่อฟองสบู่แตกได้

  
  

• จำกัดการลงทุนเก็งกำไร: หากคุณสงสัยว่าฟองสบู่กำลังก่อตัวขึ้น สิ่งสำคัญคือต้องจำกัดการเปิดรับสินทรัพย์เก็งกำไร สินทรัพย์เหล่านี้มักจะเป็นสินทรัพย์แรกที่ราคาลดลงอย่างมากเมื่อฟองสบู่แตก

  
  

• ลงทุนแบบค่อยเป็นค่อยไป: แทนที่จะลงทุนเงินทั้งหมดในครั้งเดียว ให้พิจารณาใช้กลยุทธ์ที่เรียกว่าการเฉลี่ยต้นทุนเป็นดอลลาร์ เป็นการลงทุนในจำนวนเล็กน้อยในช่วงเวลาหนึ่งๆ จะช่วยให้คุณหลีกเลี่ยงการซื้อในช่วงที่ฟองสบู่แตกสูงสุด และลดผลกระทบจากความผันผวนของราคาได้

  
  

• เก็บเงินสดสำรองไว้: การมีเงินสดในมือช่วยให้คุณใช้ประโยชน์จากโอกาสในการซื้อหลังจากฟองสบู่แตก นอกจากนี้ยังเป็นตาข่ายนิรภัยหากคุณจำเป็นต้องขายสินทรัพย์ในช่วงที่เศรษฐกิจตกต่ำ

  
  

• ทำความเข้าใจตลาด: สุดท้าย การป้องกันที่ดีที่สุดต่อการแตกของฟองสบู่คือความรู้ คอยติดตามข้อมูลเกี่ยวกับตลาดที่คุณลงทุน และค้นคว้าข้อมูลเสมอ ก่อนตัดสินใจลงทุนใดๆ

สาเหตุหลักของฟองสบู่แตกคือเมื่อราคาสินทรัพย์พุ่งสูงเกินมูลค่าที่แท้จริงอันเนื่องมาจากพฤติกรรมเก็งกำไร ในช่วงเริ่มต้นของฟองสบู่ ราคาจะถูกผลักดันให้สูงขึ้นจากอุปสงค์ที่เพิ่มขึ้นและอุปทานที่จำกัด เมื่อนักลงทุนแห่ซื้อสินทรัพย์โดยเชื่อว่าราคาจะสูงขึ้นต่อไปได้ ฟองสบู่ก็จะพองตัว แต่ความฟุ่มเฟือยที่ไม่สมเหตุสมผลนี้ไม่สามารถดำรงอยู่ได้ ในที่สุด ผู้คนก็ตระหนักว่าสินทรัพย์นั้นมีมูลค่าสูงเกินจริงและอุปสงค์ก็ลดลง เมื่อนักลงทุนเริ่มขายสถานะของตนออกไป ราคาก็ลดลงอย่างรวดเร็ว ส่งผลให้เกิดฟองสบู่แตกในที่สุด

ดังนั้นเราจะเห็นว่าปัจจัยที่ทำให้เกิดภาวะฟองสบู่แตกนี้มาจากหลายปัจจัยที่มนุษย์เราไม่อาจควบคุมได้ ดังนั้น สิ่งที่เราควรทำตอนนี้คือการตั้งตัวให้ทัน เช่น ลองกระจายความเสี่ยงการลงทุนของคุณ หรือเริ่มต้นจากการเพิ่มโอกาสทางรายได้จากสิ่งใกล้ตัวเช่น การเทรด CFD ที่มีสินทรัพย์ให้เลือกมากมาย คุณสามารถวิเคราะห์ราคาพร้อมเครื่องมือที่โบรกเกอร์อย่าง Mitrade จัดเตรียมมาให้ทั้งหมด โดยสามารถทดลองเทรดฟรีได้ตอนนี้

💸 ห้ามพลาด!!! 💸

แจกโบนัสสำหรับลูกค้าใหม่ $100 ดอลลาร์! 🎁🎁🎁

ค่าคอมฯ 0 สเปรดต่ำ! เงินฝากขั้นต่ำ $50 🤑

ฝึกเทรดด้วยเงินเสมือนจริง $50, 000 ฟรี 💰

บัญชีทดลองเทรดฟรี >

การลงทุนมีความเสี่ยง อาจไม่เหมาะสำหรับทุกคน